Cứu Voi Việt Nam: Từ Tình Trạng "Rất Nguy Cấp" Đến Những Nỗ Lực Bảo Tồn Quyết Liệt
1. Tình trạng Bảo tồn Báo động
Theo đánh giá của các tổ chức bảo tồn uy tín, tình trạng của loài voi hiện nay rất đáng lo ngại:
- Trên thế giới: Voi được xếp vào mức Nguy cấp (Endangered) trong Sách Đỏ IUCN.
- Tại Việt Nam: Tình trạng còn nghiêm trọng hơn khi voi được xếp ở mức Rất nguy cấp (Critically Endangered) trong Sách Đỏ Việt Nam.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm số lượng voi là hoạt động buôn bán ngà voi và thu hẹp sinh cảnh sống.
2. Thực trạng Buôn bán Ngà Voi tại Việt Nam
Việt Nam, không may, là một điểm nóng trong mạng lưới buôn bán ngà voi xuyên quốc gia. Giai đoạn từ năm 2004 đến tháng 04/2019, đã có tới 105,72 tấn ngà voi bị buôn bán, thể hiện quy mô nghiêm trọng của tội phạm này.
Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam đã có những hành động cứng rắn để thể hiện cam kết chống lại hoạt động phi pháp này thông qua việc tiêu hủy ngà voi thu giữ:
- 11-2016: Tiêu hủy 2,1 tấn ngà voi.
- Đầu 2017: Tiêu hủy 43 chiếc ngà voi.
- 09-2019: Tiêu hủy 82kg ngà voi.
3. Chế tài Xử phạt Nghiêm minh
Pháp luật Việt Nam đã quy định các chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với tội phạm liên quan đến buôn bán ngà voi theo Điều 244 Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017:
- Cá nhân: Có thể bị phạt tù tối đa 15 năm.
- Pháp nhân: Có thể bị phạt tiền tối đa 15 tỷ đồng
4. Những Nỗ lực Bảo tồn Đáng ghi nhận
Nhờ có sự triển khai Đề án bảo tồn voi Việt Nam, cùng với sự đồng hành của 11 tổ chức quốc tế và tổ chức phi chính phủ, công tác bảo tồn voi đã đạt được những thành tựu nhất định:
- Kiểm soát Buôn bán: Số vụ buôn bán ngà voi bị xử lý đã giảm 90% về số vụ và giảm hơn 72% về khối lượng so với thời điểm trước khi phê duyệt Đề án bảo tồn voi Việt Nam.
- Mở rộng Sinh cảnh: Đặc biệt, đã mở rộng vùng sinh cảnh thêm 18.997,08 ha tại tỉnh Quảng Nam và thành lập Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voi tại Quảng Nam.
- Kiểm soát Tác động: Hoạt động săn bắt động vật rừng và khai thác lâm sản tại các vùng voi phân bố được kiểm soát chặt chẽ, góp phần tăng cường hiệu quả công tác bảo tồn.
- Nâng cao Nhận thức: Nhận thức của người dân sống trong vùng hoạt động của voi đã được nâng cao.
